19. септембар, Операције III армије

Како је ноћ 18./19. септембра проведена види се из извештаја Врховне команде под ОБр. 2469 и 2466.
У току дана:
Армија је примила ове важније извештаје:

Од команданта Дринске дивизије

ОБр. 2309, 2319 и 2341 изнети код исте за овај дан.

Од команданта Дунавске дивизије

ОБр. 881, 888 и 891 изнети код исте за овај дан.
Од Врховне команде ОБр. 5232 а који је напред у целости изнет.
Ова армија са ОБр. 2484 известила је Врховну команду о пријему горњег наређења ОБр. 5232 и моли Врховну команду, да се што пре и што више пошаље артилериске муниције овој армији.
У 13 часова телефоном наређено Дунавској дивизији да јаче притисне на Совички положај и на Старков Гроб, јер је лева нападна колона Дринске дивизије изложена нападу у леви бок са те стране.
У 13.50 часова телефоном извештава начелник штаба Дунавске дивизије, да командант Дунавске дивизије сматра, да треба да притисне јаче непријатеља на Совичу и да га евентуално и одсудно нападне, само услов за то да и напад припреми и тешком артилеријом и моли, да се ова његова намера достави команданту армије и армиској артилерији. О овоме извештен командант армиске артилерије у 13.58 часова.
У 14.15 часова ова армија доставља Врховној команди, командантима I. и II. армије стање армије у 12 часова 19. ов. месеца:
„Код Дринске дивизије непријатељ је јутрос око 4.30 часова извршио јак контра напад на центар и лево крило десне нападне колоне. Примећује се, да се непријатељ пребацује са Старковог Гроба ка Кајмакчалану, према нашој левој нападној колони.
На фронту леве колоне заробљен је један тешко рањен бугарски војник, који је изјавио да припада 13. пуку. Код Дунавске дивизије ничег значајнијег.
У 14.20 часова телефоном извештен командант Дунавске дивизије, да командант армије одобрава намеравани напад на Совичке положаје.
У 23 часа по тражењу начелника штаба Дунавске дивизије телефоном је тражено од I. армије да командант Моравске дивизије заузме са две чете крајњи леви одсек леве колоне Дунавске дивизије да би се ова колона могла сутра сва кренути на напад. Обећано је да ће интервенисати код команданта Моравске дивизије“.

Дејство Дринске дивизије

„Ноћ 18./19. септембра – Слабо пушкарање, било је повремене артилериске ватре. Непријатељ држи западни крај Кајмакчалана“. Са ОБр. 2309 извештен командант III. армије.
Код десне колоне у току ноћи било је пушкарање.
„У току дана:
У 4.30 часова непријатељ је покушао напад али је одбијен. Са Доброг Поља десно крило трпи бочну ватру. Брдска артилерија нема муниције. Командант 5. пука тражи појачање а ја немам да му дам“. Са ОБр. 2319 извештен командант III. армије.
До 16 часова ситуација је била оваква:
„На фронту дивизије повремена артилериска и пешадиска ватра“. Са ОБр. 2341 извештена армија и суседне дивизије.
До 23.30 часова – Бугари су на Кајмакчалану вршили 4 контра напада и сви су одбијени. Заузети ровови пуни су непријатељских лешева. Запленили смо 2 митраљеза и мноштво друге ратне спреме. Лако је рањен командант 5. пука пуковник Војислав Чолаковић, али је даље остао у строју. Непријатељ се и даље налази на северозападној ивици Кајмакчалана.
Губитци: погинуло: 42 подофицира, каплара и редова.
Рањено: 2 официра и 79 подофицира, каплара и редова.
Нестало: 1 официр.
Контузовано: 3 официра и 37 подофицира, каплара и редова.
Утрошено муниције: артилериске 2.425, пешачке 100.000, митраљеске 50.000 метака, ручних бомби 120, азен бомби 80, ракетли за осветљење 80, ракетли за сигнале 90, метака за сигнале 250.

Дејство Дунавске дивизије

У току ноћи 18./19. септембра, трупе ове дивизије одашиљањем патрола и слабијих одељења, вршиле су узнемиравање непријатеља, а отварањем артилериске ватре у 23 часа јуче и у 3 часа данас потпомаган је рад ових одељења.
Са непријатељске стране отворена је пешадиска и митраљеска ватра. Са ОБр. 881 извештен командант III. армије и суседне дивизије.
У току дана:
У 16 часова – На одсеку ове дивизије постављена је француска 120 мм. батерија капетана Пепена 16. тек. мес. по подне.
Дејство ове батерије до сада је било слабо, због тога, што однос њен према команданту артилерије ове дивизије није регулисан.
Када сам данас тражио да ова батерија отвори ватру и припреми напад, који сам намеравао предузети, командир те батерије одговорио ми је, да према наређењу команданта тешке артилерије ппуковника Докена, он не сме да следује моме наређењу, већ има да очекује наређење од команданта групе капетана Лангела. Сви моји покушаји да се ватра ове батерије отвори били су безуспешни.
У истом циљу обратио сам се и преко команданта Моравске дивизије и команданта армиске артилерије за отварање ватре групе тешке артилерије на Воштаранској коси против Совичског положаја, али ни ова група није отворила ватру.
Због ове околности напад пешадије ове дивизије није се могао припремити, и с тога се намеравани напад није могао предузети нарочито што се ова припрема не може извршити малобројном артилеријом ове дивизије, а против раније утврђеног и припремљеног положаја, на коме сам лично осмотрио неколико реда ровова и готово на целој линији препреке од жице у 4 реда.
Молим, да се однос француских батерија за благовремену употребу регулише, јер је већ три дана како је њихова помоћ тражена, а оне никако не дејствују, изговарајући се на маглу, на недолазак аероплана и томе слично. Са ОБр. 888 извештен командант III. армије.
У 16. часова – У току по подне наша артилерија је дејствовала јаком ватром, а повремено најјачом, против непријатељске пешадије и артилерије на Совичком положају. Непријатељска артилерија одговарала је слабије, тукући нашу артилерију на М. Ниџе и лево крило леве колоне.
Пред десном колоном повремена пешадиска и митраљеска ватра. Са ОБр. 889 извештен командант III. армије и суседне дивизије.
До 23 часа – Под ватром наше артилерије, која је чинила притисак на непријатеља, предњи непријатељски делови отпочели су да одступају око 16 часова. Ово је дало повода 13. пешад. пуку да се крене напред и наша пешадија је у своме полету учинила два скока од по 150 метара. За овим је и 14. пешад. пук кренуо напред.
У 16.30 часова приметивши напредовање наше пешадије издао сам наређење да овај напад потпомаже артилерија јаком ватром.
Добро потпомагана овом ватром, десна колона протерала је све непријатељске делове из предњих ровова и ове заузела доспевши око 19.30 часова испред главне одбранбене непријатељске линије на 200 метара.
Око 17 часова наређено је и десном крилу леве колоне (9. пешад. пуку) да се крене у напред и изађе на висину десне колоне.
Наша пешадија десне колоне држи освојени део положаја, упутивши у напред патроле за извиђање непријатеља; десно крило леве колоне налази се још у покрету.
Непријатељ се задржао у рововима на главној одбранбеној линији. Борба се још води.
Губитци: рањени: резервни пешад. ппоручник Бранислав П. Мајсторовић, водник 3. чете 1. бат. 8. пука, активни пешад. ппоручник Максим П. Пејкић, водник 3. чете 1. бат. 13. пука, резервни пешад. ппоручник Сава Д. Захаријевић, водник 3. чете 1. бат. 14. пука, 3 каплара и 11 редова.
Погинули: 1 каплар и 4 редова.
Контузовани: 1 каплар и 1 редов.
Убијена 3 коња и 1 магарац.

Слични чланци: